ÇOK OYUNCAK DEĞİL NİTELİKLİ OYUNCAK

SEMİHA SİPAHİOĞLU

Çocukları gözlemlediğimizde onların sürekli bir şeylerle meşgul olduğunu görürüz. Sürekli olarak kendilerine yapacak bir şeyler bulurlar.Oyun çocuğun gelişimi üzerinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Aynı şekilde oyun sırasında kullanılan materyal olan oyuncak da o oranda çocuğun gelişiminde oldukça önemlidir. Oyuncaklar çocuğun yaratıcılığının, kendi kararlarını kendisinin vermesini, hayal gücünün daha da gelişmesini ve belirli alanlarda beceriler kazanmasını sağlamaktadır.Çocukların her zaman oyuncakları olur. Ebeveynler çocuklarına hiç oyuncak almasa da onlar bir şeyleri kendine oyuncak olarak edinir. Oyun çocuğun gelişimi üzerinde oldukça önemli bir yere sahiptir; karar verme, hayal gücü ve yaratıcılığının gelişimi ve belli alanlarda beceriler kazanmasını sağlar.  Ebeveynler dünyaya getirdikleri çocuğu, en iyi şekilde hayata hazırlamak sorumluluğunu taşırlar. Bazen de onun da kendileri gibi düşünebildiğini, kendi iyi ve doğrularını çocuğun da bildiğini ama buna rağmen asi davranışlar içinde olduğunu zannederek, onu cezalandırma yolunu tercih ederler. Fakat bilinmelidir ki çocuk çoğu zaman ebeveynlerinin bu agresif tavırlarına anlam verememektedir.
Çocukların en fazla oynamaktan hoşlandığı çeşitli boyutlardaki ve renklerdeki oyun malzemeleri; çocukların eğlenmesini sağlarken onlarda boyut, şekil ve renk gibi kavramların gelişmesini sağlar. Arkadaşlarıyla beraber oynayan çocuklarda paylaşma, bekleme, sabırlı olma gibi duygularla, işbirliği yapma gibi sosyal hayatında ona lazım olan yetenekleri kazanacaktır.Uzmanların görüşlerine göre çocuk, oyuncağının yüzde 90’ını kendisi kullanabilmeli, mümkün olduğunca psikomotor (el,göz,beyin, vücut kullanımı) becerilerini geliştirici oyuncaklar seçilmelidir. Diğer türlü oyun ve oyuncaklar çocukları içe kapanıp, hırçın yapabilir. “Oyuncaklarını parçalıyor, oyuncak dayandıramıyoruz.” diyen anne baba bilmelidir ki bu da oyunun bir parçasıdır. Çocuklar meraklıdır, ilgilerini çeken şeyleri dokunarak, sesini duyarak hatta tadına bakarak tanırlar. Oyuncağını yere vuran çocuk belli ki sesini merak etmiştir. Çocuk kırarak, parçalayarak, koparıp, tamamlayarak içerisinde var olan merakı  giderir, araştırma, inceleme özelliğini kazanır, materyalleri keşfeder, tanır.
 “Oyuncakları çok kıymetlidir, kimseye dokundurtmaz.” diyen anne/baba da aynı soruyu sormalıdır. Hatta “Bir oyuncağı bir gün oynar, ertesi gün dönüp bile bakmaz.” diyenler de. Unutulmaması gereken, iyi kullanıldıkları takdirde oyuncakların anne-baba için çocuklarının gelişimini hızlandıracak, yönlendirecek ve onlara çocuklarının ruhsal durumları hakkındaki ipuçlarını yakalamalarına yardımcı olacak donanımlar olduğudur.
Sağlığa zararlı olmayan malzeme ile üretilmiş, hayal gücünü tetikleyen ve bir şeyler başarmaya odaklayan oyuncaklarla oynayan, başarısı maddi veya manevi bir şekilde ödüllendirilen çocuk daha küçük yaşta başarının hazzını yaşarken veya ödülünü alırken gelecekte bunları tekrar tekrar yaşama arzusu ile kurgulanmış bir dünyaya doğru yönlenmiş olur. Oyuncaklar “oyalansın” diye çocuğun eline tutuşturulacak bir şey değildir. Doğru seçilmiş oyuncaklar, çocuklar için çok yararlı eğitim ve gelişim araçlarıdır. Çocuğa sunulan oyuncaklar oldukça önemli bir yer almaktadır. Aileye bu durumda düşen görev çocuğun gelişimsel özelliklerine uygun olarak oyuncakları ve ortamı sağlamaktır. Aileler çocuklarına oyuncak seçerken, komşuları kıskandırmak için süslü püslü pahalı oyuncaklar alma yerine çocuğu gelişimsel özelliklerine uygun olan, çocuğu uyaran ve düşündüren oyuncakları tercih etmelidir. Aileler şunu asla unutmamalı çok oyuncak değil nitelikli oyuncak almak önemlidir.